Ludwik Bielawski

Rozpoczął szkołę powszechną w Polsce (1936-44), a ukończył niemiecką w Brusach. W latach 1944-45 był więźniem obozu hitlerowskiego w Potulicach. Po wojnie ukończył Liceum Ogólnokształcące w Chojnicach, prywatnie kontynuował naukę gry na fortepianie i pełnił funkcję organisty w gimnazjalnym kościele. W latach 1950-54 studiował muzykologię na Uniwersytecie Poznańskim u A. Chybińskiego, M. Szczepańskiej, ks. H. Feichta, M. Sobieskiego.

Brał udział w ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego, a po studiach przeniósł się do Warszawy i rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Sztuki, przemianowanym w 1957 roku na Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W 1965 roku uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Rytmika polskich pieśni ludowych (wyd. Kraków 1970), pisanej pod kierunkiem J. M. Chomińskiego. W 1974 roku otrzymał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Strefowa teoria czasu i jej znaczenie dla antropologii muzycznej (wyd. Kraków 1976). W 1987 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1997 roku – profesorem.

Od 1969 roku jest kierownikiem Pracowni Folkloru Instytutu Sztuki PAN, od 1992 roku kierownikiem Zakładu Historii Muzyki. Od 1975 roku wykłada etnomuzykologię w Akademii Muzycznej im. F. Chopina, gdzie w latach 1987-92 sprawował funkcję kierownika Katedry Teorii Muzyki. Od 1981 roku jest członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN, w latach 1985-91 wchodził w skład zarządu International Council for Traditional Music przy UNESCO, jest także członkiem Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów Naukowych, Rad Naukowych Instytutu Sztuki PAN i Instytutu Muzykologii UW oraz Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich.

Zakres badań Ludwika Bielawskiego obejmuje polskie i europejskie tradycje muzyczne, teorię muzyki i metodologię badań oraz zagadnienie czasu i przestrzeni w muzyce i kulturze. Rozwija działalność organizacyjno-naukową w Instytucie Sztuki PAN, gdzie od lat zajmuje się procedurą przewodów doktorskich i habilitacyjnych, a także sprawuje pieczę nad zgromadzonymi materiałami źródłowymi wydawanymi pod jego redakcją w serii „Polska pieśń i muzyka ludowa – źródła i materiały” (do tej pory ukazały się woluminy dotyczące Kujaw, Kaszub, Warmii i Mazur). Jest współredaktorem kilkunastu tomów muzykologicznych prac zbiorowych, opracował wydania prac etnomuzykologicznych A. Chybińskiego oraz J. i M. Sobieskich. Brał udział w wielu kongresach naukowych w kraju i za granicą.

Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1975) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999), otrzymał Nagrodę im. Oskara Kolberga (1999) i Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (2001).

PUBLIKACJE

Książki:

Drogi i bezdroża muzykologii polskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1986

Piosenki z Pomorza, PWM, Kraków 1955

Rytmika polskich pieśni ludowych, PWM, Kraków 1970

Strefowa teoria czasu i jej znaczenie dla antropologii muzycznej, PWM, Kraków 1976

Tradycje ludowe w kulturze muzycznej, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1999

Rozprawy:

Działalność Jadwigi i Mariana Sobieskich na polu dokumentacji i badań polskiej muzyki ludowej w: Jadwiga i Marian Sobiescy. Polska muzyka ludowa i jej problemy, red. L. Bielawski, PWM, Kraków 1973 s. 11-65

O przenikaniu kultur muzycznych w: Europejski repertuar muzyczny na ziemiach Polski, ZKP, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2003

The human perspective of time: At the foundations of music w: Polish Art Studies II, red. S. Mossakowski, Wrocław 1980, s. 133-144

The zones of time in music and human activity w: The Study of Time, ed. J. T. Fraser, N. Lawrence, D. Park, New York – Heidelberg – Berlin, 1981 nr 4, s. 173-179

Wartość rytmiczna a tempo w zapisach melodii ludowych w: Studia Hieronymo Feicht septuagenario dedicata, red. Z. Lissa, PWM, Kraków 1967

Związki polskiego folkloru muzycznego z folklorem wschodnich Słowian w XIX wieku w: Kultura polska w XVIII i XIX wieku, Ossolineum, Wrocław 1984

Artykuły:

Adolf Chybiński – twórca polskiej etnografii muzycznej, „Polski Rocznik Muzykologiczny” 2004 nr 3, s. 213-218

Die Zeit als systematische Kategorie der Musikwissenschaft: Zeitbereiche und Zeitebenen, „Musicologica Austriaca” 1986 nr 6, s. 127-135

Dzieło sztuki – poziomy istnienia w: Artes atque humaniora. Studia Stanislao Mossakowski sexagenario dicata, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1998, s. 427-436

Ethnomusicology in the Turn w: A. Czekanowska „Pathways of Ethnomusicology” red. L. Bielawski, P. Dahlig, S. Żerańska-Kominek, Warszawa 1999, s. 15-23

Etnografia muzyczna w XXV-leciu PRL, „Muzyka” 1970 nr 2, s. 3-10

Formale Aspekte der Ordnungsmethoden bei Volksliedwiesen w: Analyse und Klassifikation von Volksmelodien, red. D. Stockmann, J. Stęszewski, PWM, Kraków 1973, s. 31-40

History in ethnomusicology, „Yearbook of Traditional Music”, 1985 nr 17, s. 8-14

Instrumentalmusik als Transformation der menschlichen Bewegung, „Mensch – Instrument – Musik. Studia Instrumentorum Musicae Popularis”, 1979 nr 6, s. 27-33

Instrumientalnaja muzyka – transformacija cziełowieczieskich dwiżienij. Cziełowiek – instrumient – muzyka w: Narodnyje muzykalnyje instrumienty i instrumientalnaja muzyka I, tłum. L.N. Tuchomirowoj, red. E. W. Hippius, „Sowietskij Kompozytor”, Moskwa 1987, s. 106-115

Ludzka perspektywa czasu u podstaw muzyki, „Muzyka” 1999 nr 2, s. 137-148

Materiały muzyczne z teki pomorskiej Oskara Kolberga, „Muzyka” 1959 nr 1, s. 43-57

Muzyka jako system fonologiczny, „Res facta 3”, PWM, Kraków 1969, s. 166-171

Muzyka ludowa w tradycji i życiu współczesnym w: Oskar Kolberg – prekursor antropologii kultury, red. L. Bielawski, K. Dadak-Kozicka, Instytut Sztuki PAN, Akademia Muzyczna im. F. Chopina, Warszawa 1995, s. 147-155

On the Diffusion of Musical Cultures, „Musicology Today” 2004, s. 9-15

Opis i interpretacja instrumentu muzycznego w: Instrumenty muzyczne w polskiej kulturze ludowej, red. L. Bielawski, P. Dahlig, A. Kopoczek, Instytut Sztuki PAN, Ludowy Instytut Muzyczny, Warszawa-Łódź 1990, s. 9-20

Pieśń obrzędowa jako gatunek. Spojrzenie ontologiczne i semantyczne, „Polski Rocznik Muzykologiczny”, Sekcja Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, 2006, s. 183-188

Polish instrumental folk ensembles, „Studia Instrumentorum Musicae Popularis” 1992 nr 10, s. 50-55

Polnische Folklore in der Geschichte der Musikkultur vom 18. bis 20. Jahrhundert w: Slawische Kulturen in der Geschichte der europäischen Kulturen von 18. bis 20. Jahrhundert. Internationaler Studienband, wyd. Ziegengeist, Berlin 1982, s. 249-252

Polnische Volksgesänge ohne Strophenbau und primitive Strophenformen w: Analyse und Klassifikation von Volksmelodien, red. D. Stockmann, J. Stęszewski, PWM, Kraków 1973, s. 53-72

Poziomy czasu. U podstaw antropologii muzycznej w: Zeszyty Naukowe 25 (Witoldowi Rudzińskiemu w 80-lecie urodzin), red. L. Bielawski, H. Kowalczyk, Akademia Muzyczna im. F. Chopina, Warszawa 1993, s. 195-217

Siegmientacija narodnych mełodij na AK-4 w swietie zonnoj tieoii muzykalnogo wriemieni w: Pierwyj wsjesojuznyj sieminar po maszinnym aspiektam ałgoritmiczieskogo formalizowannogo analiza muzykalnych tiekstow, red. L. Horoszowski, Erewan 1977, s. 127-147

Śpiewy i pieśni od Adama i Ewy do krakowskiej szkoły analizy i interpretacji w: Muzyka w kontekście kultury. Studia dedukowane prof. Mieczysławowi Tomaszewskiemu w osiemdziesięciolecie urodzin, red. M. Janicka-Słysz, T. Malecka, K. Szwajgier, Akademia Muzyczna, Kraków 2001, s. 567-574

System metro-rytmiczny polskich melodii ludowych, „Muzyka” 1959 nr 4, s. 123-146

Systemowość wiedzy o tańcach ludowych. Poziomy etnochoreologii w: Taniec, rytuał i muzyka, red. L. Bielawski, G. Dąbrowska, Polskie Towarzystwo Etnochoreologiczne, Instytut Sztuki PAN, Instytut Kultury, Warszawa 1997, s. 173-179

Zur Klassifikation der polnischen Volkslieder w: Methoden der Klassifikation von Volksliedweisen (z J. Stęszewskim), red. O. Elschek, D. Stockmann, Bratislava 1969, s. 47-55

Redakcje naukowe:

A. Chybiński „Karol Szymanowski a Podhale” red. L. Bielawski (przedruk z Wierchów t. XVI, 1938), PWM wyd. 2, Kraków 1958

A. Chybiński „O polskiej muzyce ludowej: wybór prac etnograficznych” red. L. Bielawski, PWM, Kraków 1961

A. Czekanowska „Pathways of Ethnomusicology” red. L. Bielawski, P. Dahlig, S. Żerańska-Kominek, Instytut Muzykologii UW, Warszawa 1999

Europejski repertuar muzyczny na ziemiach polskich. Materiały z XXXII Ogólnopolskiej Konferencji Muzykologicznej Związku Kompozytorów Polskich „Ponad granicami narodów i religii. Obecność europejskiego repertuaru muzycznego na terenie Polski i jej pogranicza red. L. Bielawski, E. Wojnowska, K. Dadak-Kozicka, ZKP, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2003

Historische Volksmusikforschung. Bericht über die 4. Arbeitstagung der Studiengruppe zur Erfoschung und Edition Historischer Volksmusikquellen im International Folk Music Council vom 7. bis 12. April 1975 in Kazimierz Dolny red. L. Bielawski, A. Mauerhoffer, W. Suppan, PWM, IS PAN, Kraków 1979

Instrumenty muzyczne w polskiej kulturze ludowej red. L. Bielawski, P. Dahlig, A. Kopoczek, Ludowy Instytut Muzyczny, Warszawa-Łódź 1990

J. i M. Sobiescy „Polska muzyka ludowa i jej problemy” red. L. Bielawski, PWM, Kraków 1973

Muzyka wobec przemian kultury i cywilizacji. XXX Ogólnopolska Konferencja Muzykologiczna Związku Kompozytorów Polskich. Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, 20-21 kwietnia 2001 red. L. Bielawski, K. Dadak-Kozicka, A. Leszczyńska, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2001

Muzykologia u progu trzeciego tysiąclecia. Teoria i praktyka. XXIX Ogólnopolska Konferencja Muzykologiczna Związku Kompozytorów Polskich, Akademia Muzyczna im. F. Chopina w Warszawie 14-15 kwietnia 2000 red. L. Bielawski, K. Dadak-Kozicka, Akademia Muzyczna im. F. Chopina, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2000

Oskar Kolberg – prekursor antropologii kultury red. L. Bielawski, K. Dadak-Kozicka, Instytut Sztuki PAN, Akademia Muzyczna im. F. Chopina, Warszawa 1995

Polska pieśń i muzyka ludowa – źródła i materiały t. 1 Kujawy, t. 2 Kaszuby, t. 3 Warmia i Mazury, tomy w opr. zespołów pod red. L. Bielawskiego, Instytut Sztuki PAN, PWM, Warszawa 1974-2002

Studia etnomuzykologiczne red. L. Bielawski, A. Czekanowska, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978

Taniec, rytuał i muzyka red. L. Bielawski, G. Dąbrowska, Polskie Towarzystwo Etnochoreologiczne, Instytut Sztuki PAN, Instytut Kultury, Warszawa 1997

Ze studiów nad metodami etnomuzykologii red. L. Bielawski, A. Czekanowska, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975

Źródła muzyczne. Krytyka – analiza – interpretacja. XXVIII Konferencja Muzykologiczna Związku Kompozytorów Polskich, Gdańsk 7-8 maja 1999 red. L. Bielawski, K. Dadak-Kozicka, ZKP, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1999

Hasła encyklopedyczne:

Muzyka ludowa polska w: Słownik folkloru polskiego, red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1965

Oskar Kolberg w: Encyklopedia Muzyczna PWM, tom KLŁ, red. E. Dziębowska, PWM, Kraków 1997

BIBLIOGRAFIA:

E. Dziębowska Ludwik Bielawski, w:Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna, red. E. Dziębowska, t. AB, PWM, Kraków 1979 (suplement, Kraków 1998)