Ynzer łidła – Nasze Pieśni. Wilamowskojęzyczne pieśni, kołysanki i wyliczanki to efekt tytanicznej pracy, jaką wykonał Tymoteusz Król, dokumentując tradycję ustną Wilamowian, niewielkiej grupy etnicznej zamieszkującej Wilamowice. Przybyli oni na te tereny z Europy Zachodniej w XIII wieku. Przywieźli ze sobą swój specyficzny język oraz zwyczaje. Niestety z powodu swojej odrębności Wilamowianie doświadczyli wielu prześladowań, zwłaszcza w XX wieku. W efekcie kultura i język wilamowski zaczęły umierać.
Tymoteusz Król, podejmując się dokumentacji pieśni i kołysanek zebranych bezpośrednio od najstarszych użytkowników języka, nie tylko ocalił je przed zapomnieniem, ale także zapoczątkował ruch rewitalizacji języka wymysiöeryś, dzięki któremu obecnie liczba jego użytkowników wzrasta.
Ta publikacja prezentuje wilamowskojęzyczny folklor muzyczny, który jest jedynie wycinkiem większej całości. Dokumentacja wilamowskiego folkloru muzycznego, obejmującego pieśni w językach polskim, niemieckim, rosyjskim, czeskim, śląskim i innych, czeka więc dopiero na opracowanie. Jeśli któreś z utworów wykluczymy, utracimy szansę na dostrzeżenie różnorodności wilamowskiej muzyki. Dotyczy to również innych przejawów kultury.
Publikacja ta zawiera w sobie teksty i melodie zebrane w terenie, głównie podczas moich badań w latach 2004–2021. Pieśni te charakteryzuje duża wariantowość, jednak ponieważ głównymi odbiorcami książki są osoby, które chciałyby je śpiewać, zdecydowaliśmy się na ujednolicenie zarówno melodii, jak i tekstów.
Tymoteusz Król, autor
Współcześni Wilamowianie to potomkowie osadników z Europy Zachodniej, którzy w XIII wieku założyli swoją osadę między Bielskiem-Białą a Oświęcimiem. Jest to grupa o unikalnej kulturze materialnej i duchowej, ukształtowanej przez pochodzenie osadników (czego dziedzictwem jest język wilamowski z rodziny germańskiej), ich religię (ewangelicyzm reformowany) oraz sposób zarobkowania (handel krajowy i zagraniczny). Szeroko znanym wyróżnikiem wilamowskiej kultury jest odświętny strój kobiecy, posiadający ciekawą formę i kolorystykę. Nosi się go również współcześnie, na przykład podczas procesji Bożego Ciała. W 1945 r. władze komunistyczne zabroniły używania języka i stroju wilamowskiego, przez co tradycjom tym groził zanik. Jednak od kilkudziesięciu lat, głównie w wyniku działalności Stowarzyszenia „Wilamowianie”, dziedzictwo to jest rewitalizowane i na nowo przekazywane
– za stroną Dziedzictwo Wsi Polskiej
Publikację można nieodpłatnie pobrać tutaj:
https://wuw.pl/
Informacje o publikacji:
Zebrał i opracował – Tymoteusz Król
Zapis nutowy i opracowanie – Robert Majerski
Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2021
Polecamy:
– audycja o publikacji w Polskim Radiu
– Stowarzyszenie Wilamowianie
– Wilamowianie na stronie Dziedzictwo Wsi Polskiej
– audycja o języku wilamowskim w Polskim Radiu
![Spotkanie Wilamowskiej Szkoły Tradycji [relacja]](https://muzykatradycyjna.pl/wp-content/uploads/2023/11/AK_WST_2023_09_Spotkanie_DSCN0601-411x231.jpg)
