Moi drodzy, domyślając się, że już wszyscy mają serdecznie dość krakowiaków…, dodam jeszcze kilka (hehe). Obiecałem przecież krakowiaki z północy, a te, które ostatnio pokazywałem, były raczej ze wschodu.
Jak już wiecie, krakowiaki często pojawiają się w rosyjskich szkołach, np. artystycznych, jako forma prezentacji i to nie tylko jako taniec powszechny, ale również jako taniec balowy. Oto przykład prezentacji na dzień nauczyciela:
W Rosji rozumiem, ale żeby w Finlandii? Wiele na to wskazuje, że w Finlandii w chwili obecnej krakowiak żyje raczej tylko jako taniec balowy i to właśnie w szkołach. Nie sposób zrozumieć wszystkich zwyczajów szkolnych, gdyż w każdym kraju są inne. U nas studniówki i ewentualne bale maturalne rozpoczyna się polonezem. Ale w Czechach już dość szczególną formą mazurki. Z tego, co rozumiem, w Finlandii na pewnym etapie edukacji należy nauczyć się i zaprezentować dawne tańce balowe i własne układy do nowszej muzyki. Ze starszych mogą być walce, polki, ale mogą też być polonezy (na filmie jest tylko w pierwszej minucie)
albo też krakowiaki:
I znów narzuca się pytanie, skąd tam się wzięły krakowiaki. Otóż Finlandia w XIX w. dzieliła te same losy co znaczna część Polski – od roku 1809 do 1917 należała do Rosji. Finowie mieli co prawda o wiele większą autonomię niż Polacy, ale w 1881 r. podjęto pierwsze próby jej ograniczenia. Do 1917 r., kiedy to Finlandia jednostronnie ogłosiła niepodległość, car jeszcze kilkakrotnie próbował „ugruntować” rosyjską władzę w Finlandii. Jeszcze do 1920 r. kraj borykał się z wojną domową i wojną z bolszewikami.
Zwróćcie, proszę, uwagę, że przełom XIX. i XX. w. to jeden z najważniejszych momentów w upowszechnianiu się salonowego krakowiaka, „opracowywanego” w Petersburgu, a Petersburg leży tak daleko od Helsinek, jak Warszawa od Poznania.
Jak widać krakowiak miał szansę dotrzeć i rozwinąć się w Finlandii, wiele jednak wskazuje na to, że funkcjonuje w tym kraju przede wszystkim jako taniec balowy. Warto chyba podkreślić, że w świadomości użytkowników jest to taniec polskiego pochodzenia. Funkcjonował być może też jako taniec mieszkańców wsi, ale raczej pod fińską nazwą rakojaakko.
To jednak nie wszystko. Na samej północy Finlandia graniczy z Norwegią. W historii Finlandii kilkakrotnie dochodziło do klęsk głodu, podczas których niektórzy mieszkańcy przesiedlali się do Norwegii. Ostatnia taka wielka fala głodu miała miejsce w latach 60. XIX w. W jej wyniku zmarło ok. 10% mieszkańców kraju. Północna Norwegia (daleeeko za kołem podbiegunowym) – jak można się domyśleć – nie jest mlekiem i miodem płynąca, jednak migracja tam dawała większą szansę przeżycia niż pozostanie u siebie. Ten północny region Norwegii nawet nazywa się Finnmark, choć napływowa ludność mówiąca podobnie do Finów to Kwenowie. Region graniczy nie tylko z Finlandią, ale też z Rosją i w XIX w. wszystkie trzy państwa usilnie starały się go zasiedlić swoimi mieszkańcami, bo wcześniej mieszkali w nim prawie wyłącznie Lapończycy. Ostatecznie w Finnmarku powstała ciekawa, choć mało zbadana mieszanka kulturowa. Dopiero w tym wieku stworzono ośrodki zajmujące się badaniem kultury kweńskiej, która wcześniej była traktowana „nieprzychylnie”. Samym jej przedstawicielom kojarzyła się z biedą, głodem i zacofaniem. Nic więc dziwnego, że niewiele z niej przetrwało do chwili obecnej. Ale ciekawostka: jeszcze w latach 70.-80 XX. tańczono taniec, który nazywał się rakuunapolkka, co można przetłumaczyć na „polkę dragonów”, chyba że to zniekształcenie nazwy krakowiaka. W swoich zasobach mam film z tym tańcem, jednak ze względu na prawa autorskie nie mogę go udostępnić. Nie wiedzieć czemu, jest niemal idenyczny z naszym krakowiakiem podlaskim:
Muzykę z Finnmarku możecie sobie posłuchać tutaj:
Miłych tańców.
Tekst pierwotnie opublikowano w 2020 roku na kanałach społecznościowych Domu Tańca. Zamieszczony w 2022 roku na muzykatradycyjna.pl w ramach zadania „muzykatradycyjna.pl” realizowanego przez Forum Muzyki Tradycyjnej we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca – Pracownią Muzyki Tradycyjnej.
