Przejdź do głównej zawartości strony

W pamięci wielu mieszkańców Roztocza zachował się obrazek orkiestry dętej poruszającej się z muzyką wozem konnym. Paradne przejazdy, jak wspominają starsi orkiestranci, odbywały się w drodze „na granie” lub np. z weselnym orszakiem. W strażackich kronikach i domowych archiwach zachowały się liczne czarno-białe fotografie furmanek obsadzonych nonszalancko rozsiadłymi się chłopami i najeżonych błyszczącymi w słońcu blaszanymi zabawkami. Siła dźwięku i ukształtowanie terenu sprawiały, że przejazd orkiestry nie mógł pozostać niezauważony w szerokiej  okolicy. Ludzie wychodzili z domów lub przerywali pracę w polu, żeby posłuchać a nawet potańczyć.

Zdziłowice. Fot. z badań Fundacji Piszczałka

Warto zauważyć, że w okresie powojennym na całej Zamojszczyźnie muzyczne życie zdominowane było przez orkiestry dęte, grające przy każdej możliwej okazji do tańca. Grały repertuar mocno tkwiący w lokalnej, skrzypcowej tradycji. Na – niewielkim w sumie – obszarze między Szczebrzeszynem, Biłgorajem a Janowem Lubelskim takich składów działało równocześnie do trzydzieści (większe orkiestry w przypadku dużego popytu dzieliły się na dwa składy). Można sobie wyobrazić, że kiedy przyszła niedziela mogło się zdarzyć, że podróżniaki i marsze dochodziły z kilku kierunków jednocześnie. I tak przez kilka dziesięcioleci. Nic dziwnego, że te melodie wdrukowały się w krajobraz i wciąż odbijają się  echem między wąwozami, po nasłonecznionych malinowych uprawach. To słychać, serio! Sam usłyszałem je dopiero nasłuchawszy się tych opowieści, snutych przez seniorów ze wzruszeniem i ożywieniem oraz zobaczywszy te zdjęcia.

Zdziłowice. Fot. z badań Fundacji Piszczałka
Zaburze. Fot. z badań Fundacji Piszczałka
Sokołówka. Fot. z archiwum Fundacji Piszczałka
Zdziłowice. Fot. z badań Fundacji Piszczałka
Dzwola. Fot. z badań Fundacji Piszczałka
Jędzejówka. Fot. z archiwum Fundacji Piszczałka

Przy okazji kolejnych potańcówek, grywanych w miejscowych remizach zazwyczaj jesienną porą, przy orkiestrowym stoliku pojawiał się wątek grania po drodze. „Jakby tak kiedyś cieplej było, to byśmy pojechali” – odrzekli seniorzy gorajskiej dętej, weterani dawnych orkiestr z Łady, Jędrzejówki i Zagród.

Spisek ziścił się w 2018 roku, przy pierwszej edycji festiwalu Fanfara. I tak już poszło, że latem przy Fanfarze, czasem jesienią, Fura z orkiestrą rusza kilka razy do roku. Ludzie wychodzą z domów lub przerywają pracę w polu, żeby posłuchać a nawet potańczyć. Mieszkańcy przyjęli to zjawisko zupełnie naturalnie, jakby w ostatnią niedzielę też „jechało”. Czasem wydarzają się bardziej energetyczne „przystanki”, a to pod sklepem prowadzonym przez dawnego orkiestranta, a to pod remizą, gdzie miejscowy aktyw przygotuje małe co nieco.

Fura. Fot. Marcin Pietrusza

Przycichłe już nieco echo trąbionych marszów kołaczące się po bukowych zdebrzach, ożyło zasilone nowymi decybelami.

Fura stała się nowym-stałym elementem krajobrazu. Jako sposób obecności muzyki w przestrzeni i jako atrakcja lokalnego wydarzenia, roztoczańska Fura znalazła licznych naśladowców i podobne obrazki można dziś spotkać w wielu miejscach Polski. I ładnie.

Fura. Fot. Gutek Zegier
Fura. Fot. Michał Kalita
Fura. Fot. Michał Kalita
Fura. Fot. Marcin Pietrusza

Furę zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2023 — Lubelska Szkoła Tradycji przez Towarzystwo dla Natury i Człowieka

Realizacja:
– Lubelska Szkoła Tradycji
Facebook/MuzykaRoztocza
– Towarzystwo dla Natury i Człowieka
Facebook.com/tdnicz
– Akademia Kolberga
akademiakolberga.pl
facebook | youtube | soundcloud
– Forum Muzyki Tradycyjnej
FMT/muzykatradycyjna.pl
– Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
nimit.pl

Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2023” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.
Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Zamknij