„Cóż to był za festiwal! Święto muzyki i tańca, święto dwóch (co najmniej) kultur, radości, kolorów, strojów, jedzenia i oczywiście dźwięków. Jak co roku w październiku – nie zawiodłam się. Tę muzykę można tańczyć w nieskończoność” – wypowiedź jednej z artystek z Polski.
V Festiwal Czango odbył się się 10 października w Gdańsku w klubie Paszcza lwa oraz od 11 do 13 października 2024 r. w Toruniu w Kombinacie Kultury i nad Wisłą.
Link do filmu z wydarzenia:
czango.pl…
Festiwal Czango (węg. Csángó) podtrzymuje i ożywia tradycje Polski i Węgier poprzez wymianę kulturalną, w szczególności tradycyjną kulturę ludową. Zaprezentowaliśmy rękodzieło, fotografię i tradycje kulinarne. Odbyło się ponad 30 godzin wydarzeń z udziałem ponad 30 artystów z Rumunii, Węgier, Ukrainy i Polski we współpracy z ponad 15 partnerami instytucjonalnymi i 30 wolontariuszami. Wydarzenia skierowane były do różnych grup wiekowych i zainteresowań – warsztaty tańca, podpisywania i gry na instrumentach, koncerty, imprezy taneczne z muzyką na żywo, zajęcia dla rodzin z dziećmi, wystawy fotograficzne. W naszej pracy nawiązujemy do tradycji węgierskich domów tańca (wpisanych na listę UNESCO), gdzie młodzi uczą się od starszych w naturalny sposób, wspólnie muzykując, śpiewając i bawiąc się. Czerpiemy również z wzorców muzycznych wypracowanych przez minione pokolenia, a dziś zapomnianych, tworząc wartościowy typ społeczności, w której rodzima kultura służy zbliżaniu ludzi, wzmacnianiu tożsamości narodowej oraz aktywności obywatelskiej i patriotyzmu.
Festiwal Czango w Polsce daje okazję do wymiany międzykulturowej, a zatem nie może nigdy zabraknąć prezentacji polskiej kultury tradycyjnej, szczególnie z regionu, którym odbywa się dane wydarzenie Festiwalowe. To, co być może wydaje się odległe, egzotyczne jak mołdawskie i siedmiogrodzkie melodie dla mieszkańców Kujaw i Pomorza inspiruje do odkrywania własnych korzeni, poszukiwania prawdy o sobie, wzmacniania swojej tożsamości, dzięki sile tradycji niesionej przez wieki z pokolenia na pokolenie. Jesteśmy wszyscy mocno wymieszani, dzięki bogatej historii tej części Europy, dlatego na Festiwalu Czango każdy ma szansę odnaleźć swoją wibrację. Składamy wielkie podziękowania za obecność i współtworzenie wspaniałego klimatu Festiwalu dla wspaniałych artystów, animatorów i rekonstruktorów tradycji związanych z ruchem domów tańca w Polsce:
- Paweł Iwan – cymbały, śpiew
- Mateusz Niwiński – skrzypce
- Jakub Mielcarek – basy
- Kazik Nitkiewicz – trąbka, skrzypce, baraban
- Kapela Chełmińska: Andrzej Skupniewicz – kontrabas, śpiew, Lidia Skupniewicz baraban, skrzypce, Zuzanna Karaszewska – skrzypce, śpiew, Piotr Pokora – klarnet
- Kapela od 100dni: Agnieszka Błonkiewicz Magdalena Olkiewicz, Piotrek Kluczek, Katarzyna Barankiewicz
- Folkwir – Kapela Do Tańca: Henio Szramowski, Patrycja Dądela, Marta Kowalska, Maciej Kowalski, Łukasz Makowski, Ewa Rudólff
- Środa Kujawska (grupa śpiewacza): Filip Bukowski, Katarzyna Bukowska, Damian Dekowski, Marta Domachowska, Jarosław Martyna, Katarzyna Ostrowska, Marta Rogalska, Katarzyna Rosik, Marlena Szubert-Najder
- Tańce prowadzili z polskiego grona: Piotr Jop (warsztat tańców dawnej Galicji oraz część potańcówki sobotniej), Katarzyna Kostańska-Maziarz (część potańcówki piątkowej), Joanna Mieszkowicz
- Potańcówkami zawiadował Gergó Samsondi i Ewa Karasińska
W naszej sobotniej podróży z Mołdawii na Kujawy i Pomorze zatrzymaliśmy się na Huculszczyźnie, w ukraińskich Karpatach, by doświadczyć m.in. cudnych kołomyjek i arkanów za sprawą kapeli Czeremosz. Kapela wystąpiła w składzie: Jurij Tafijczuk – sopilkar, Iwan Tiudyk – cymbalista, Wasyl Kostiuk – skrzypek, Josyp Sowa – baraban. Artyści wspominali w czasie koncertu swojego Mistrza śp. Romana Kumłyka (1948–2014). Roman był huculskim muzykantem – multinstrumentalistą, poetą, twórcą i kierownikiem zespołu Czeremosz, zasłużony dla rozwoju kultury Ukrainy, członek Karpackiego Towarzystwa Naukowego w Warszawie.
Całość spinała grupa artystów węgierskich – z Rumunii gościliśmy przedstawicieli ludu czango: mistrza gry na fletach węgierskich, jeden z ostatnich wiejskich muzykantów (rocznik 1940), mieszkający stale w mołdawskiej części regionu czango – András Hodoroga, Istvána Luki Lukácsa – skrzypka z Gimeszu, ucznia wybitnego niewidomego skrzypka Janosa Zerkuli, Gyulę Katyiego – bębnistę z Mołdawii. Wśród wybitnych multiinstrumentalistów i tancerzy – rekonstruktorów tradycji z Węgier byli z nami: Lídia Draskóczy, Júlia Skopp, Előd Molnár, Gergely Sámsondi, Farkas Gyulai.
Wystawa prac Gyuli Ádáma
W dniach 11–25 października odwiedzający Kombinat Kultury mogli bezpłatnie obejrzeć wystawę, na której zaprezentowano zdjęcia autorstwa siedmiogrodzkiego artysty węgierskiego Gyuli Ádáma. Twórczość Gyuli Ádáma to niezwykła podróż w czasie. Jego sumienna i niestrudzona praca nad dokumentowaniem codziennego życia Csángó w rumuńskiej Mołdawii (Moldva) nabiera głębokiego znaczenia z perspektywy historycznej. W latach 80. XX wieku, mimo zakazów komunistycznych, Gyula Ádám odwiedzał węgierskie katolickie wioski, uchwytując to, co święte i nadprzyrodzone w codzienności. Choć jego prace były przez lata uważane za tabu, dzisiaj możemy podziwiać jego wyjątkowe zdjęcia, które pokazują życie Csángó w czasach, gdy było ono praktycznie nieznane światu.
Zderzenie żywiołów nie byłoby możliwe w tej skali bez wsparcia:
– Fundacja im. W. Felczaka z Budapesztu
– Instytut Liszta Warszawa – Liszt Intézet Varsó
– Urząd Miasta Torunia
– Green crops
– mzuri
– Fundacja Aeris Futuro
Zrealizowano dzięki wsparciu Gminy Miasta Toruń
Wszystkie informacje można znaleźć na:
czango.pl
szépszerével.hu
Facebook/festiwalczango
