śpiewaczka
Urodziła się 21 października 1919 r. w Błędowie, w rodzinie chłopskiej, muzykującej i śpiewającej od kilku pokoleń. Śpiewaczka, tworząca własne teksty i melodie, zbierająca dawny folklor regionu łowickiego. Mieszkała w Łowiczu. Ukończyła 4 klasy szkoły podstawowej. Śpiewać zaczęła mając 15 lat. Tekstów i melodii piosenek uczyła się głównie od matki i babki, które były uzdolnionymi śpiewaczkami chętnie zapraszanymi na różne uroczystości rodzinne i ogólnowioskowe: wesela, chrzciny, dożynki, kolędowanie itp.
Wkrótce Waleria Czubak wzbogaciła repertuar o własne utwory, często powstające „na poczekaniu” jako ilustracja lub odpowiedź na aktualne wydarzenia. Miała niebywałą łatwość tworzenia nowych tekstów i melodii, dobry słuch i pamięć. Jej utwory wyróżniały się prostotą, autentyzmem, wiejskim poczuciem humoru, bystrością obserwacji. Jej wystąpienia zarówno na wiejskich spotkaniach i uroczystościach jak i na festiwalach folklorystycznych zawsze cieszyły się popularnością i zyskiwały wielu sympatyków. W swoim repertuarze miała ponad 1000 piosenek i przyśpiewek. Z czasem zaczęła je zapisywać, wzbogacając zbiór o teksty zasłyszane od innych śpiewaczek i od starszych ludzi. Dzięki temu zgromadziła pokaźne archiwum folklorystyczne zawierające dawne pieśni i przyśpiewki łowickie, które chętnie udostępniała wszystkim młodszym śpiewaczkom i różnym zespołom folklorystycznym.
Dokumentację jej twórczości posiada Instytut Sztuki PAN, Polskie Radio – Rozgłośnia w Łodzi, muzea w Łowiczu i Łodzi. Jej pieśni znalazły się na płycie z nagraniami muzyki regionu łowickiego. Wielokrotnie występowała w Radio i TV. Jej wystąpienia poza środowiskiem wiejskim, na estradach sięgają lat 50-tych. Była śpiewaczką-solistką w kapelach łowickich Janusza Kaźmierczaka, Adama Radzyńskiego, Józefa Witkowskiego i Stefana Winnickiego.
W 1973 r. została solistką w Zespole Regionalnym przy Zakładach Przemysłu Pończoszniczego „Syntex” W Łowiczu, który powstał dzięki jej inicjatywie. Z zespołem ,,objechała” całą Polskę i niektóre państwa europejskie. Od 1952 r. występowała na wielu różnorodnych przeglądach, konkursach i festiwalach folklorystycznych. Nagrody i wyróżnienia otrzymuje w Ogólnopolskich Konkursach Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kielcach, Kazimierzu Dolnym, w Sieradzu, w Konkursach Pieśniarzy Ludowych W Łowiczu, na Festiwalach w Płocku, Łodzi, Łowiczu, Poznaniu i in. Jako śpiewaczka-solistka była zapraszana przez Stowarzyszenie Śpiewaków Ludowych na występy zagraniczne do Węgier, NRD, Czechosłowacji.
W 1976 r. W. Czubak przyjęto do STL. Wcześniej, bo w 1972 r. otrzymała Honorową Odznakę Województwa Łódzkiego za zbieranie, odtwarzanie i upowszechnianie folkloru łowickiego. Z podobnym uzasadnieniem przyznano śpiewaczce nagrodę i medal im. O. Kolberga w 1985 r.
Autor noty: Agnieszka Pokropek
Żródło: Muzeum Wsi Radomskiej
