muzykant – cymbalista
Urodził się w Wilnie, a od 1946 mieszkał w Kętrzynie. Był pierwszym dzieckiem Jadwigi i Władysława Krupskich. Przed wojną wychowywał się u dziadków we wsi Żeściuny, pow. Rudomino, 16 km od Wilna.
Praktykował jako krawiec na ul. Piłsudskiego w Wilnie. W lutym 1939 r. Józef Krupski rozpoczął służbę wojskową w 3 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej na lotnisku w Porubanku. Brał udział w kampanii wrześniowej. Od listopada 1939 r. do maja 1942 r. pracował jako krawiec. W 1940 r. ożenił się z Janiną Sokołowską. Schwytany w czasie łapanki trzy lata spędził na robotach w Niemczech. Oswobodzony przez wojska amerykańskie do Wilna już nie powrócił.
Po powrocie osiadł w Elblągu, a potem od 1952 mieszkał w Kętrzynie, gdzie pracował w latach 1952-68 w zakładach odzieżowych „Warmia”. Później był dozorcą, a następnie portierem. W 1978 r. przeszedł na emeryturę. Państwo Krupscy dochowali się czterech synów i dwóch córek.
W rodzinie wuj Stanisław Marcinkiewicz z Żeściun grywał w kapeli na cymbałach, na weselach i zabawach. Od niego nauczył się grać Józef i już w wieku 12 lat grywał na zabawach wiejskich. Kiedy został krawcem w Wilnie majster dowiedział się, że hoho, gram na cymbałach, to – mówi – przynieś, masz na dorożkę i przywieź; pograłem, na imieniny, w dzień nie graliśmy, trzeba pracować, ale po pracy jak się cieszył z tego grania; majstrowej imieniny też graliśmy; inny [uczeń] na banżolce, inny kumpel na gitarze. (…) Przed wojną radia nie było [na wsi] tylko cymbały, harmoszka, skrzypce i klarnet. Od 18. Roku życia grywał z wileńskim znajomym Teofilem, pierwsza klasa harmonista, miał też trąbkę, wszędzie nas proszono. We dwóch obegrali z 50 wesel, przeważnie poza Wilnem. Repertuar: walce, fokstroty, tanga, marsze, kadryle, polki i oberki.
Cymbały, na których grywał, własność wuja, wykonał prawdopodobnie Piotr Żabiłowicz z Żaściun, zdaniem Krupskiego najlepszy okoliczny specjalista w tej dziedzinie. Po wojnie, w Kętrzynie, Krupski nie grał, nie miał instrumentu. Dopiero zachęcony przez Marynę Okęcką-Bromkową zrobił w 1982 z pomocą Szczepana Ozdoby oraz Konstantego Kuncewicza (struny) cymbały z deski po kufrze babci. W Kętrzynie nie grywał, dom kultury nie zainteresował się nim, wyjeżdżał za to jako solista do Węgorzewa, na zjazdy cymbalistów w Lidzbarku Warmińskim czy w Gryfinie na Pomorzu.
Playlista utworów granych przez Józefa Krupskiego ze zbiorów Piotra Krupskiego.
Grał wyłącznie ze słuchu, stosował bogate zdobnictwo, w czasie nagrań w 1986 grał lekko i swobodnie mimo długiej przerwy w graniu. Dla zbiorów IS PAN Piotr Dahlig zarejestrował następujące utwory: polki, walce, lawonicha, oberek, krakowiak, suktinis. Nieco inny repertuar zachował się w zbiorach rodzinnych.
Uczniem Józefa Krupskiego od 1986 był jego wnuk – Andrzej Zajko (ur. w 1978), utalentowany cymbalista, który zdobywał już nagrody i zaczął karierę muzyczną (wydał płytę z grupą folkową Berklejdy), niestety zginął tragicznie w wieku 20 lat. Repertuaru dziadka, już po jego śmierci, nauczył się na cymbałach inny jego wnuk Piotr Krupski, muzyk z Elbląga (ur. w 1972) i stara się dziś kontynuować tradycję rodzinną. Założył też specjalną stronę internetową.
Józef Krupski został odznaczony medalami: „Za udział w wojnie obronnej – Ojczyzna” i „RP Zwycięstwo i wolność 9.V.1945”.
Bibliografia:
2013 – Piotr Dahlig: Cymbaliści w kulturze polskiej, Instytut Muzykologii UW
2012 – strona Piotra Krupskiego
Archiwa:
Zbiory Fonograficzne IS PAN, archiwum rodzinne Piotra Krupskiego
