etnochoreolożka
Studiowała w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi oraz etnografię na uniwersytetach w Warszawie (u. W. Dynowskiego) i Wrocławiu (u A. Nasza). W latach 1957-61 uczestniczyła w kursach kinetografii Labana-Knusta organizowanych przez R. Langego pod patronatem Ministerstwa Kultury i Sztuki, a w 1964 roku uzyskała uprawnienia pedagogiczne w tym zakresie. W 1975 roku obroniła pracę doktorską Taniec ludowy na Mazowszu.
Po wojnie w latach 1945-1948 uczyła w wiejskich szkołach powszechnych, zajmowała się pracą świetlicową i wychowaniem artystycznym dzieci i młodzieży oraz przez lata aktywnie uczestniczyła w rozwijaniu amatorskiego ruchu artystycznego, popularyzując tę działalność i grając, i tańcząc w zespołach amatorskich. W latach 1968-81 pracowała w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie, gdzie reaktywowała działalność dawnej sekcji tańca ludowego. Była twórczynią i reżyserem zespołów i widowisk folklorystycznych (m.in. zespołu „Korowód” przy Uniwersytecie Warszawskim w latach 1964-69, „Koncertów mazowieckich” na Ogólnopolskim Festiwalu Folklorystycznym w Płocku (1972-79), „Wesela kurpiowskiego” przygotowanego z grupą ludowych wykonawców ze wsi Kadzidło, Wykrot i Olszyny na światowy festiwal „Folklor ‘75” organizowany pod patronatem UNESCO w Belgii), a także jurorem Festiwalu Naddunajskiego na Węgrzech (od 1972 roku) i członkiem etnochoreologicznej grupy studyjnej Międzynarodowej Rady Muzyki Ludowej (International Council for Traditional Music, pierwotnie: International Folk Music Council) – organizacji działającej pod patronatem UNESCO, zajmującej się badaniami etnomuzykologicznymi i etnochoreologicznymi. W ramach jej działalności uczestniczyła w wielu seminariach i konferencjach naukowych, dwa seminaria zorganizowała w Polsce – w 1976 roku w Zaborowie (poświęcone analizie i klasyfikacji tańców ludowych) i w 1994 w Skierniewicach (dotyczące związków tańca z obrzędami i muzyką). W 1989 roku założyła Polskie Towarzystwo Etnochoreologiczne, które wydaje własny biuletyn, organizuje konferencje naukowe i integruje badaczy, organizatorów amatorskiego ruchu artystycznego i miłośników tańca ludowego.
Autorka wielu publikacji, w tym największego wyboru polskich tańców ludowych Tańcujże dobrze. Tańce polskie, opublikowanego w Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych oraz monografii regionalnych tańców poświęconej Mazowszu. Organizatorka zespołów i imprez folklorystycznych, cykli wykładów o tańcach ludowych (m.in. w Studium Folklorystycznym Ministerstwa Kultury i Sztuki w Nowym Sączu, podyplomowym Studium w Instytucie Archeologii i Etnologii Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu) oraz cykli koncertów pieśni, muzyki i tańca z udziałem wykonawców ludowych z różnych regionów (np. cykl „Pieśni ojczystej ziemi” w Filharmonii Narodowej prowadzony od 1991 roku). W znacznej mierze dzięki jej wieloletniej działalności wiedza o tańcach ludowych ukształtowała się w odrębną dyscyplinę naukową zwaną etnochoreologią.
Została uhonorowana Srebrnym Krzyżem Zasługi (1955), tytułem Zasłużony Działacz Kultury (1975) i Nagrodą im. Oskara Kolberga (1987).
PUBLIKACJE
Książki:
Krakowiak, Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego, Warszawa 1952
Tańce Kurpiów Puszczy Zielonej, Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego, Warszawa 1967
Obrzędy i zwyczaje doroczne jako widowisko, Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego, Warszawa 1968
Folklor Mazowsza, cz. 1 Mazowsze nad Świdrem, Centralny Ośrodek Metodyki i Upowszechniania Kultury, Warszawa 1975
Folklor na scenie, Centralny Ośrodek Metodyki i Upowszechniania Kultury, Warszawa 1977
W kręgu polskich tańców ludowych, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1979
Taniec ludowy na Mazowszu, z prac IS PAN, PWM, Kraków 1980
Wesele kurpiowskie, PWM, Kraków 1985
Tańcujże dobrze. Tańce polskie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991
Pieśń ojczystej ziemi. Cykl koncertów w Filharmonii Narodowej w Warszawie, Polskie Towarzystwo Etnochoreologiczne, Warszawa 1997
Redakcje:
Analyse und Klassifikation von Volkstänzen, Bericht über die 10. Arbeitstagung der Study Group of Folk Dance Terminology beim IFMC vom 13. bis 18. September 1976 in Zaborów, red. G. Dąbrowska, K. Petermann, PWM, Kraków 1983
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego, nr 1-5, red. G. Dąbrowska, P. Dahlig, K. Budzik, PTE, Warszawa 1989-94
Dance, Ritual and Music, Proceedings of the 18th Symposium of the Study Group on Ethnochoreology, The International Council for Traditional Music, August 9-18, 1994 in Skierniewice, Poland, ed. G. Dąbrowska, L. Bielawski, Polish Society for Ethnochoreology, Institute of Art – Polish Academy of Sciences, Warsaw 1995
Artykuły:
W sprawie badań tańca ludowego, „Muzyka” 1965 nr 1
Obrzędy, zwyczaje i tańce ludowe jako tworzywo repertuaru zespołów artystycznych, w: Folklor w życiu współczesnym, Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne, Poznań 1970
Tańce słowiańskie, w: Słownik starożytności słowiańskich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Kraków-Gdańsk 1977
Traditionelle Volkstänze in Polen in Paaren ausgeführt, w: Der älteste Paartanz in Europa. Konferenzbericht, Arkivel för folklig dans, Stockholm: Dansmuseet 1988
Taniec ludowy, w: Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 2, red. M. Biernacka, i in., Wrocław 1981
Z poszukiwań źródeł do badań polskiego tańca ludowego, „Muzyka” 1981 nr 1
Folklor taneczny, a jego adaptacje sceniczne, w: Ziemia Gdańska, Biuletyn metodyczny, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Gdańsk 1985
Tańce kociewskie, w: Kociewie w muzyce, Druga Ogólnopolska Sesja Naukowa, Akademia Muzyczna w Gdańsku, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Gdańsk 1986
Research on Popular Dance in Poland, w: International Monograph on Folk Dance (Poland, Portugal, Sweden), red. E. Pesovár, z. 2, Budapeszt 1987
The Role of Traditional Folk Dance in the Life of the Villages of Central Poland, “Ethnographia” 1987 nr 2-4
Der Tanz asl eine Komponenten der traditionellen Kultur, w: The Dance Event. A Complex Cultural Phenomenon, red. L. Torp, Kopenhaga 1989
Taniec Ludowy, w: Folklor Górnego Śląska, red. D. Simonides, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1989
Autentyk jako źródło, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1992 nr 3
Tańce narodowe i ludowe w ogólnym wychowaniu człowieka, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1993 nr 4
Doroczne zwyczaje żniwne w świetle przemian, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1994 nr 5
Polka nasza, czy nie nasza, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1996 nr 7
Tradycyjny taniec ludowy. Dobro czy margines kultury, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1997 nr 8
Tańce łowieckie wsi w „Chłopach” W.S. Reymonta, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1997 nr 8
Muzyka i taniec ludowy atrybutem różnoetnicznej koegzystencji kulturalnej, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1998 nr 9
The Child and Traditional Dancing, the Repertoire. A Comparative Study, w: Dance – Style – Youth – Identities, materiały z sympozjum grupy etnochoreologicznej ICTM, 1996 Triest, red. T. Buckland, G. Gore, Strażnice 1998
X lat Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego” 1999 nr 10
Dokumentacja tańców ludowych. Stań badań, potrzeby, „Twórczość ludowa” 1999 nr 3-4
Bibliografia:
L. Bielawski Dąbrowska Grażyna, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna pod red. E. Dziębowskiej, suplement do t. C-D, PWM, Kraków 2001
