etnomuzykolożka, animatorka ruchu regionalnego
Ukończyła Średnią Szkołę Muzyczną w Krakowie w klasie fortepianu prof. Haliny Ekier. Absolwentka Katedry Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (1949-53, studia u Z. Jachimeckiego, J.Reissa, S. Łobaczewskiej i W. Poźniaka) oraz studiów uzupełniających z zakresu etnografii (u K. Moszyńskiego J.Klimaszewskiej).
Przeprowadziła wiele badań terenowych badając ludowe dziedzictwo muzyczne poszczególnych grup etnograficznych, głównie Polski południowej. Specjalizuje się w tradycyjnej kulturze muzycznej polskich Karpat i Podkarpacia. Pracę zawodową rozpoczęła w 1954 roku w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie, w Sekcji Badania Muzyki Ludowej pod kierunkiem Jadwigi i Mariana Sobieskich. Od 1953 r. była członkiem Krakowskiej Ekipy Regionalnej, w której – razem z mężem Kazimierzem Boguckim – w latach pięćdziesiątych dokonywała nagrań i zapisów tradycyjnego folkloru muzycznego (w ramach tak zwanej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego).
Jej dorobek to około kilka tysięcy pieśni, melodii i wywiadów u Lachów Sądeckich i Limanowskich, Górali Skalnego i Niżnego Podhala, Górali Żywieckich, Rytersko-Piwniczańskich, Gorczańskich, Pienińskich, Spisza, Orawy, Łemków, Krakowiaków – zwłaszcza Krakowiaków Wschodnich, a wcześniej na obozach uczelnianych w regionie Kurpiów i Mazowsza.
W latach 1965-91 była redaktorem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego (m.in. serii „Obrzędy i zwyczaje ludowe”), gdzie objęła stanowisko Kierownika Redakcji Dawnej Muzyki Polskiej i Folkloru. Ponadto prowadziła zajęcia dydaktyczne z dziedziny folkloru: w Katedrze Historii Muzyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1963-64), w Katedrze Etnografii UJ (1982-84), w Studium Folklorystycznym Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu (1985-92), a od 1972 roku – corocznie na seminariach folklorystycznych podczas festiwalu „Limanowska Słaza” w Limanowej.
Aleksandra Szurmiak-Bogucka jest autorką licznych publikacji, artykułów i opracowań. Brała udział w charakterze prelegenta w wielu konferencjach i seminariach organizowanych przez różnego typu placówki i ośrodki kulturalno-oświatowe. Jest stałym konsultantem Małopolskiego Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu, członkiem wielu komisji ekspertów i rad artystycznych szczebla regionalnego, krajowego i międzynarodowego (w tym Polskiej Sekcji Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwalu i Sztuki Ludowej – CIOFF), a także jurorem artystycznych przeglądów i konkursów folklorystycznych (m.in. Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem, Festiwalu Folkloru Ziem Nizinnych w Tarnowie, Konkursu Kapel Podhalańskich w Szczawnicy, Karnawału Góralskiego w Bukowinie Tatrzańskiej, Międzynarodowych Spotkań Folklorystycznych w Wiśle i w Żywcu czy Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel, Instrumentalistów i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym).
Wraz z mężem była założycielem i instruktorem Zespołu Regionalnego „Podhale” w Nowym Targu, a także konsultantem muzycznym Zespołu Regionalnego „Lachy” w Nowym Sączu. Wielu zespołom regionalnym udziela fachowych porad i konsultacji programowych. Jej badania i praktyczną działalność w ruchu regionalnym cechuje dbałość o zachowanie czystości lokalnych tradycji, dążenie do ich utrwalania i ożywiania. Przygotowała wiele audycji o folklorze muzycznym regionu Karpat dla Polskiego Radia.
Jest członkiem Związku Kompozytorów Polskich – Sekcji Muzykologów, Towarzystwa Przyjaciół Kultury Ludowej w Krakowie, Towarzystwa Przyjaciół Orawy, Związku Podhalan oraz Polskiego Towarzystwa Etnochoreologicznego w Warszawie, w którym współredagowała leksykon „Taniec w polskiej tradycji”. W 1986 roku otrzymała nagrodę im. O. Kolberga.
Publikacje:
Pieśni Podhala – antologia – część muzyczna. Praca zbiorowa. PWM, Kraków 1957, II wyd. 1971
Górole, górole, góralsko muzyka– śpiewki Podhala, PWM, Kraków, 1959
Stan badań nad folklorem muzycznym i tanecznym na terenie polskich Karpat, w: „Etnografia Polska”, t. V, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Historii Kultury Materialnej PAN 1961
Wesele góralskie, PWM, Kraków, 1974 Muzyka i taniec ludowy, w: „Zakopane – 400 lat dziejów”, Kraków, 1991,
Jakim muzykiem mógł być Sabała, w: „O Sabale – w 100-lecie śmierci 1984-1994”, Kraków 1995
Melodie do przedstawienia Herodowego w Modlnicy koło Krakowa z roku 1986. Aneks – Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie, tom XII. Kraków 1977
Przyczynki do zagadnienia formy pieśni Babiogórców w świetle zbiorów XIX i XX wieku, w: Rocznik Babiogórski, tom V. Kraków-Zawoja, 2003
Opracowania:
Pieśni ludowe z Sądecczyzny (wstęp i opracowanie zbioru), Sądecka Oficyna Wydawnicza Małopolskiego Centrum Kultury Sokół, Nowy Sącz 2000
Pieśni ludu krakowskiego (opracowanie zbioru), Tarnów 2007
Zbiór pieśni ludowych Zamagurza Spiskiego (opracowanie), Stowarzyszenie Rozwoju Spisza i Okolicy, Łapsze Niżne 2007
Bibliografia:
L. Bielawski, Bogucka Aleksandra, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej, t. „ab”, PWM, Kraków 1979 (suplement, Kraków 1998)
