etnomuzykolog, etnograf, zbieracz pieśni ludowych i robotniczych, publicysta muzyczny
Studiował na Wydziale Wychowania Muzycznego oraz na Wydziale Kompozycji i Teorii Muzyki w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Ukończył również prawo w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Katowicach oraz Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1962 roku obronił pracę doktorską, w 1975 roku – pracę habilitacyjną na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w 1991 roku otrzymał tytuł profesora.
Brał udział w kampanii wrześniowej, a następnie w antyhitlerowskim ruchu oporu na Górnym Śląsku. Od 1941 roku do końca wojny przebywał w więzieniach niemieckich w Bytomiu, Katowicach, Opolu i Raciborzu.
Po wojnie podjął pracę naukowo-dydaktyczną: w latach 1951-1975 wykładał w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach w Katowicach, w latach 1974-1980 prowadził zajęcia na Uniwersytecie Wrocławskim, a w latach 1980-1999 na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (filia w Cieszynie), gdzie pełnił także funkcję kierownika Zakładu Teorii Muzyki i Folklorystyki Muzycznej. W 1933 roku rozpoczął zbieranie pieśni ludowych na Górnym Śląsku, od lat 50. prowadził badania na terenie całego kraju, koncentrując się na terenach Śląska Górnego i Cieszyńskiego oraz Zagłębia Dąbrowskiego. Zebrał około 12 tysięcy melodii i pieśni ludowych, a także tekstów, bajek, anegdot, przysłów i dokumentację kultury materialnej. Badał również folklor miejski, robotniczy, szczególnie w grupach zawodowych hutników i górników.
W latach 1950-1955 uczestniczył w Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego, zainicjowanej przez Państwowy Instytut Sztuki w Warszawie. Od 1961 roku współpracował z Międzynarodowym Centrum do Badań nad Pieśnią Robotniczą w Budapeszcie. Działał jako publicysta i krytyk muzyczny, opublikował około 2 tysięcy artykułów oraz około 160 prac naukowych. W latach 1947-69 współpracował z „Trybuną Robotniczą i prowadził w Telewizji Polskiej cykl Z teki folklorystycznej Adolfa Dygacza; był konsultantem Polskiego Radia i Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Śląsk”, a także instruktorem Związku Śląskich Kół Śpiewaczych i Instrumentalnych.
Członek Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, Komisji Etnograficznej Oddziału PAN w Krakowie oraz Komisji Historyczno-Literackiej Oddziału PAN w Katowicach. Należał do wielu organizacji kulturalnych – m.in. Związku Kompozytorów Polskich (pełnił funkcję prezesa katowickiego oddziału), Związku Nauczycielstwa Polskiego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego (przewodniczący sekcji historycznej).
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959), Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz tytułem Zasłużony Działacz Kultury; laureat wielu nagród, w tym nagrody Komitetu do spraw Radia i Telewizji (1972), nagrody Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, Nauki i Techniki (1983) oraz nagrody Radia i Telewizji Śląskiej im. S. Ligonia (1989).
PUBLIKACJE
Książki:
Pieśni ludowe Śląska Opolskiego (z J. Ligęzą), PWM, Kraków 1954
Śpiewnik opolski, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1956
Śląskie pieśni powstańcze 1919-1921, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1958
Pieśni górnicze. Studium i materiały, praca doktorska, Katowice 1960
Rzeka Odra w polskiej pieśni ludowej w: Zeszyty Naukowe PWSM Katowice, 1966 nr 8
Ludowe pieśni górnicze w Zagłębiu Dąbrowskim. Studium folklorystyczne, przedmowa Julian Krzyżanowski; praca habilitacyjna, Katowice, 1975
Polskie instrumenty ludowe. Studia folklorystyczne (red. Alojzy Kopoczek), Uniwersytet Śląski, Katowice 1981
Pieśni ludowe miasta Katowic. Źródła i dokumentacja, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1987
Śląskie pieśni ludowe. Wybór źródeł i opracowanie, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1995
Pieśni górnicze. Wybór źródeł i opracowanie, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1995
Śpiewnik pieśni Zagłębia Dąbrowskiego. Wybór i opracowanie, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1996
Pieśni katowickie. Wybór źródeł i opracowanie, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1996
Pieśni powstańcze. Wybór i opracowanie, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1997
Śpiewnik pieśni lublinieckich. Wybór źródeł i opracowanie, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1999
Cztery pory roku w przysłowiach, Fundacja Profesora Adolfa Dygacza, Katowice 2000
Rozśpiewany Śląsk, Itatis, Chorzów 2002
Artykuły:
Zagadnienie badań nad folklorem i kulturą muzyczną Śląska, „Śląsk Literacki” II, 1953
Temat pracy w śląskich pieśniach ludowych, „Opolski Rocznik Muzealny”, t. I, 1963
Z badań nad pieśnią ludową hutników polskich, Opolski Rocznik Muzealny”, t. II, 1966
Polska pieśń górniczo-hutnicza, „Literatura Ludowa” VIII, 1964
15 lat działalności Państwowej Operetki Śląskiej, w: 15 lat Państwowej Operetki Śląskiej w Gliwicach, red. M. Błoszczyńska, 1967
Pieśni ludowe ziemi będzińskiej. Przegląd tematyki, w: Ziemia będzińska. Przeszłość, teraźniejszość, kultura, Będzin 1968
Związki polskiej pieśni rewolucyjnej ze światową pieśnią radykalną, „Zeszyty Naukowe PWSM Katowice” red. J. Zimnik, 1974 nr 9
Z badań nad folklorem muzycznym górników naftowych, „Literatura Ludowa” 1972 nr 2
Folklor muzyczny polskich hutników szkła, „Literatura Ludowa” 1972 nr 4/5
Publikacje polskich pieśni górniczych. Przegląd tytułów i problematyki, w: Co wieś to inna pieśń. Studia folklorystyczne, red. R. Górski, J. Krzyżanowski, Wrocław 1975
Źródła śląskie do melodii słowackiego hymnu narodowego, „Zwrot” 1980 nr 369, Cieszyn Czeski
Bibliografia:
Barbara Krzyżaniak: Dygacz Adolf, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej, t. „cd”, PWM, Kraków 1984
Piotr Dahlig: Dygacz Adolf, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej, Suplement do t. „cd”, PWM, Kraków 2001
