Temat przewodni pierwszej edycji Festiwalu Rymkiewiczowskiego to „Dziady, upiory, przodkowie”. To bezpośrednie nawiązanie do tradycji romantycznej, która – poddawana coraz to nowym interpretacjom – pozostaje nieustannie żywa. Wiodący w twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza wątek śmierci i zwrot poety ku przeszłości zawiódł nas do kultury ludowej, w której – jak kiedyś Mickiewicz – dzisiaj my poszukujemy autentyczności, źródła, wreszcie prawdy o nas samych.
W natłoku kultury masowej i globalizacji, mechanizacji i hospitalizacji umierania, kiedy rytuał pożegnania zmarłych pozostaje zamknięty w jednym religijnym kanonie albo ulega zeświecczeniu, kultura ludowa jako jedyna zdaje się przechowywać zwyczaje przekazywane z pokolenia na pokolenie. I w drugą stronę: obrzędy związane ze śmiercią okazują się w niej najbardziej trwałe i pozostają ostatnim punktem zaczepienia w przeszłości i w lokalności. Podczas jednodniowej konferencji porozmawiamy o zwyczajach około pogrzebowych, a także o sposobach żegnania i przyzywania zmarłych i związanych z tym wierzeniach w kulturze ludowej. Niekiedy wyprawa w przeszłość okaże się daleką wędrówką, a przodkowie będą przyzywani z odległej krainy – wyobrażonej – jak w przypadku próby odtworzenia wierzeń przedchrześcijańskich.
Chcemy przyjrzeć się temu, co w tradycyjnej obrzędowości związanej ze śmiercią jest nadal żywe. Co przenosi się ze wsi na grunt miejski? Jak tworzymy nowe rytuały? Jak odtwarzamy te, które uważamy za stare i najbardziej pierwotne? I do czego to wszystko jest nam potrzebne?
Do spotkania z żywymi i umarłymi zaprosiliśmy gości z naszych sąsiednich krajów: Białorusi, Litwy, Ukrainy. Praktycznym poszerzeniem konferencji będą spotkania warsztatowe o tym, jak radzić sobie w spotkaniu ze śmiercią, w sytuacjach głębokiej traumy, straty, żałoby. I o tym, czy są w zasobach tradycji i kultury polskiej narzędzia, które można wtedy skutecznie wykorzystać.
kuratorzy:
Izabela Michalska,
Remigiusz Mazur‑Hanaj
prowadzenie:
Robert Zydel, dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego
goście:
Łukasz Kozak, Piotr Grochowski, Justyna Straczuk, Leszek Gardeła, Grażyna Charytoniuk‑Michiej, Sviatlana Klepikava (Białoruś), Katarina
Radzivilava (Białoruś), Daiva Vyciniene (Litwa)
Miejsce:
Państwowe Muzeum Etnograficzne
ul. Kredytowa 1, Warszawa
Wstęp:
wolny, nie wymaga zgłoszeń
Źródło informacji:
– Facebook/wydarzenie
