Portrety: Czesław Węglarz [Żywiecka ST]

Urodzony 19 kwietnia 1957 roku. Wychowywał się w Baraniej Cisieckiej w rodzinie muzykanckiej. Swoją pasję do instrumentów odziedziczył po dziadku Wojciechu, który był ich kolekcjonerem, a także wiejskim skrzypkiem. Tata Jan był heligonistą i grywał po lokalnych weselach. Dzieciństwo mijało mu, jak większości dzieci w tamtych czasach, na graniu w piłkę, pasieniu krów i pomaganiu dziadkom i rodzicom w pracach w polu. Od małego otoczony był więc muzyką, przede wszystkim tą lokalną – wiejską. W szkole podstawowej rozpoczął naukę gry na akordeonie u Pana Tadeusza Duca, który prowadził zajęcia dla dzieci w przyzakładowym klubie przy Odlewni Żeliwa w Węgierskiej Górce. W 8 klasie szkoły podstawowej uprosił tatę, żeby zakupić fisharmonię i po wyremontowaniu jej rozpoczął naukę gry na tym instrumencie, zapoznając się przy okazji z podstawami harmonii muzycznej. W szkole średniej dołączył do orkiestry dętej w Śrubiarni w Żywcu, z którą grał na saksofonie pod okiem Pana Sylwestra Szczygła. W wieku 17 lat dołączył do zespołu „dancingowego” z Węgierskiej Górki. Grali aktualny, jak na tamte czasy, repertuar muzyki rozrywkowej. Pan Czesław grał z nimi przez całą szkołę średnią na okolicznych dancingach, a zarobione pieniądze przeznaczył na zakup pianina. Po szkole średniej miał możliwość kontynuowania nauki na uczelni technicznej, ale postanowił kształcić się w kierunku muzycznym. Rozpoczął studia na kierunku wychowanie muzyczne na Uniwersytecie Śląskim w Cieszynie. To właśnie wtedy zainteresował się muzyką ludową, między innymi za sprawą ludzi, których spotkał. Ze znajomymi założyli znaną do dziś kapelę „Torka”, w której grał na kontrabasie. Po studiach rozpoczął pracę w Kamesznicy Górnej, Milówce, a potem Szarem jako nauczyciel muzyki, fizyki i chemii. W Kamesznicy udzielał również dodatkowych lekcji gry na różnych instrumentach, między innymi na skrzypcach, na których sam już dokładnie nie pamięta kiedy nauczył się grać. Zagłębiając się coraz bardziej w tradycyjną muzykę Beskidu Żywieckiego, wykonywaną niegdyś przez dudziarza i skrzypka, pan Czesław zakupił dudy. Podpatrując mistrzów tego instrumentu, takich jak Franciszek Mrowiec i Feliks Jankowski, nauczył się na nich grać. Pamiętając jednak opowieści swojej babci Ludwiki o gajdoszach z Żywiecczyzny, zapragnął odtworzyć na tych terenach (dorzecze Soły) kapelę gajdy – skrzypce. Ponieważ zakup gajd w tamtych czasach wiązał się z ogromnym kosztem, Pan Czesław postanowił sam zbudować ten instrument. W Kamesznicy u niejakiego Kiełbasy zakupił szczątki gajd i na podstawie eksponatu z muzeum Jana Kawuloka w Istebnej zrekonstruował gajdy, na których gra do dzisiaj.

Jako muzyk i znawca tradycyjnego repertuaru z Żywiecczyzny współpracował z wieloma zespołami folklorystycznymi w regionie, m.in. z Groniami i Sędziołami z Żywca, Haśnikiem z Węgierskiej Górki, Grojcowianami z Wieprza, zespołem Juhas z Ujsół. Przez kilkanaście lat był również kierownikiem muzycznym Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca Wierchy z Milówki. Od lat prowadzi Klasę Instrumentów Ludowych w Państwowej Szkole Muzycznej w Żywcu. Jest laureatem wielu prestiżowych nagród w konkursach i przeglądach folklorystycznych w całej Polsce. Dowodem jest przyznanie mu w 2019 roku Nagrody im. Oskara Kolberga w dziedzinie „Muzyk. Budowniczy Instrumentów”. Pan Czesław do dziś pełni rolę pedagoga, nauczyciela i mentora muzyki ludowej, a swoją pasją do instrumentów i muzyki zaraża kolejne pokolenia.

Nagrania zrealizowano w ramach programu Akademia Kolberga 2022 — Żywiecka Szkoła Tradycji przez Fundację Braci Golec.

Program Akademia Kolberga jest realizowany we współpracy z Narodowym Instytutem Muzyki i Tańca w ramach zadania „Akademia Kolberga 2022” prowadzonego przez Forum Muzyki Tradycyjnej oraz Pracownię Muzyki i Tańca Tradycyjnego. Projekt jest finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Zobacz:
– Akademia Kolberga
akademiakolberga.pl
facebook | youtube | soundcloud
– Forum Muzyki Tradycyjnej
FMT/muzykatradycyjna.pl
– Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
nimit.pl

►

Akademia Kolberga to program, który opiera się na doświadczeniu bliskiego, żywego spotkania z tradycjami muzycznymi i tanecznymi polskiej wsi oraz pracy, którą prowadzi od ponad dwudziestu lat pokolenie praktyków: artystów, animatorów kultury, badaczy i dokumentalistów wiejskich tradycji muzycznych. Celem Akademii Kolberga jest stworzenie modelowego, innowacyjnego w warunkach polskich programu przywracania tradycyjnej muzyki do społecznej i kulturowej praktyki społeczności wiejskich.