O pograniczach mówimy tam, gdzie współistnieje kilka różniących się elementów, gdzie płynnie przenikają się pewne cechy takie jak język, muzyka, zwyczaje, obrzędy. W takich miejscach kryterium tożsamości może być zarówno język, którym posługują się mieszkańcy, jak i wyznawana przez nich religia. Dawniej istotna była też przynależność do warstwy społecznej.
O zawiłościach pograniczy polsko-litewskich opowiada Gustaw Juzala – etnomuzykolog, dr hab. prof. Uniwersytetu Wileńskiego, który od lat zajmuje się muzyką na pograniczach etnicznych. Kierownik zespołu Łałymki z regionu solecznickiego na Wileńszczyźnie, śpiewa pieśni żmudzkie w zespole Visi z Wilna.
Rozmowę przeprowadziła Julita Charytoniuk
Wykorzystano nagrania:
z Archiwum Muzycznego Folkloru Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru
– „Jak ja była maładzieńka” – śpiewa Julė Petrikienė Petrikaitė (ur. 1909)
– „Jurija, šalta rasa” (Jerzy, zimna rosa) – śpiewa Leonija Jočienė (ur. 1921)
– „Devyni metai kaip viena diena” (Dziewięć lat jak jeden dzień) – śpiewa Janina Aleliūnienė Povilonytė (ur. 1917)
– Polka na cymbałach – gra Feliksas Lopinys (ur. 1919)
– „Senovinis lenkų valsas” (walc staropolski) – gra Feliksas Lopinys (ur. 1919)
– „Jak ja bendo żyta żeła” – śpiewa Marijonas Grigaravičius (ur. 1905)
oraz
– „Siwy konik zarżał” – śpiewa Mieczysław Pachutko, nagr. z płyty „Kiedyśniejszy” Mieczysław Pachutko (wyd. Krusznia 2022)
– „Siwy konik zarżał” – śpiewa Zespół Pogranicze z Szyplisz(e)k
– „Oj, alute aluteli” (Oj, piwo, piweczko) – śpiewają Gustaw Juzala i Julita Charytoniuk, nagr. 2024
Realizacja podkastu i montaż: Julita Charytoniuk
Mastering: Adam Mart
Polecamy:
– Archiwum Muzycznego Folkoru Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru
http://etnomuzikologai.lmta.lt
– Litewski Instytut Literatury i Folkloru
https://archyvas.llti.lt
– „Semantyka kolęd wiosennych. Studium folklorystyczno-etnomuzykologiczne”, Gustaw Juzala, wyd. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa 2012
– „Semiotyka folkloru muzycznego pograniczy polsko-litewskich”, Gustaw Juzala, Kraków 2007
![Pocztówka dźwiękowa: dźwięki od Juozasa Gaudynasa [Suwalszczyzna, dudy] ☛ 2/3](https://muzykatradycyjna.pl/wp-content/uploads/2024/01/PODAJDALEJ2023_foto_podkasty_01_fiedorowicz3-411x231.jpg)
![Pocztówka dźwiękowa: Polki Racisa/Kowalewskiego/Gaudynasa [Suwalszczyzna] ☛ 3/3](https://muzykatradycyjna.pl/wp-content/uploads/2024/01/PODAJDALEJ2023_foto_podkasty_01_fiedorowicz2-411x231.jpg)
