Na Letniej Szkole wspólnie odkrywamy kulturę ukraińską poprzez muzykę, która powstała wieki temu i pomogła naszym przodkom przejść przez tragiczne i szczęśliwe czasy. A teraz może pomóc i nam.
Od 15 do 23 lipca we wsi Stara Uszyca w Ukrainie odbyła się VII Letnia Szkoła Muzyki Tradycyjnej poświęcona kulturze ukraińskiej. Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Rys’ z Kijowa.
Blisko 80 uczestników wzięło udział w warsztatach śpiewu, tańca i gry na instrumentach. Głównym zadaniem Szkoły jest przekazywanie muzyki tradycyjnej bez uproszczeń, z poszanowaniem autentycznej tradycji. Warsztaty poprowadzili najlepsi praktycy i badacze folkloru z Ukrainy, którzy zaczerpnęli tradycyjną muzykę bezpośrednio od wiejskich śpiewaków i muzykantów. Nauczyciele poszczególnych grup odkrywali przed uczestnikami Szkoły techniki wykonawcze charakterystyczne dla danego regionu, jak i przybliżali społeczno-kulturowy kontekst poszczególnych utworów. Codzienne, 3-godzinne warsztaty w kameralnych grupach pozwalały uczestnikom poznać tradycyjne pieśni, melodie instrumentalne, a także tańce i szerszy kontekst muzyki tradycyjnej w Ukrainie.
Warsztaty śpiewu poprowadził między innymi Jewhen Jefremow, profesor etnomuzykologii i założyciel legendarnego zespołu Drewo, wykonującego autentyczne pieśni tradycyjne zebrane podczas wieloletnich badań terenowych w różnych regionach Ukrainy. Jurij Kowalczuk oraz Natalia Homenko poprowadzili grupę początkującą, Iryna Danylejko grupę podstawową, a Iryna Teliuh oraz Olena Gonczarenko grupy średnio-zaawansowane.
Kolejnym filarem muzycznym Szkoły jest nauka gry na instrumentach. W tym roku zajęcia instrumentalne dla początkujących poprowadzili Jaryna Dron (skrzypce), Andrij Lewczenko (bębenek obręczowy) oraz Jurij Kowalczuk (dudka – poleski rodzaj drewnianej fujarki).
Po raz pierwszy w programie Szkoły znalazł się kurs tradycyjnego ukraińskiego tańca dla początkujących. Uczestnicy kursu poznali podstawowe ruchy i kroki kozaka, polki i walca, ze szczególnym uwzględnieniem kozaka – szeroko upowszechnionego w Ukrainie. Instruktorami kursu są Andrij Lewczenko i Jaryna Dron, muzycy zespołu US Orchestra. Lewczenko i Dron to badacze tradycyjnej muzyki instrumentalnej i tańców różnych regionów Ukrainy (Połtawszczyzny i Podola Zachodniego). Uczyli tańców ukraińskich na festiwalach muzycznych w Polsce, na Słowacji i Litwie, występowali również w Niemczech, Austrii, Grecji, Finlandii. Na Szkole poprowadzili również zajęcia instrumentalne.
22 lipca, w ostatni wieczór Szkoły odbył się koncert finałowy, gdzie poszczególne grupy śpiewacze i instrumentalne zaprezentowały repertuar przed lokalną publicznością.
Tegoroczna Letnia Szkoła odbyła się nad brzegiem Uszycy i Dniestru, w „miejscu, które nie istnieje”, nieopodal wsi Bakota, w obwodzie chmielnickim, kilkadziesiąt kilometrów od Kamieńca Podolskiego. Jeszcze przed połową XX wieku Bakota była małym miastem. W latach 60. władze sowieckie podjęły decyzję o budowie elektrowni wodnej na Dniestrze – w tym celu teren został „oczyszczony” siłą: zburzono domy, wycięto okoliczne lasy. Mieszkańcom Bakoty obiecano odszkodowanie, choć musieli porzucić wszystko, co wypracowali przez dziesięciolecia. W połowie lat 80. Bakota i sąsiednie wioski znalazły się całkowicie pod wodą. Dawni mieszkańcy stracili dotychczasowe życie, a wraz z nim także tradycję śpiewu i gry na tradycyjnych instrumentach. Dziś miejsce wokół zatoki, gdzie kiedyś znajdowały się wsie, umownie nazywa się Bakota. Pamiętając o tragicznym losie swoich rodaków, którzy zostali zmuszeni do przesiedlenia, Bakota wciąż wita wszystkich, którzy chcą posłuchać opowieści o przeszłości tego miejsca, a także zobaczyć niesamowite krajobrazy – gładką taflę Dniestru, górujące nad wodą białe skały, a także wyjątkowo w tej scenerii malownicze zachody słońca.
Organizator Letniej Szkoły, Рись (Rys’) z Kijowa, to platforma edukacji pozaformalnej
w dziedzinie muzyki tradycyjnej, której celem jest integracja licznej społeczności zajmującej się muzyką w Ukrainie. Jej założyciele, Kateryna Kapra oraz Andrji Lewczenko animują społeczność skupioną wokół muzyki tradycyjnej oraz stwarzają przestrzeń dla nauki, wymiany doświadczeń oraz międzypokoleniowej współpracy. Rys’ zrzesza młodych i aktywnych ludzi, którzy interesują się kulturą tradycyjną oraz doświadczonych muzyków i pedagogów, stwarzając warunki do konstruktywnego dialogu i twórczych poszukiwań. Oprócz warsztatów muzycznych, organizują spotkania, wykłady, dyskusje ze specjalistami, naukowcami o muzyce tradycyjnej w kontekście kultury współczesnej, wierząc, że ogromny potencjał tkwi w różnorodności, interdyscyplinarności i syntezie podejść.
Szczegóły Szkoły (w języku ukraińskim):
rysproject.com/litnia-shkola-rysi.html
Рись / Rysʹ:
www
Instagram
Facebook
YouTube
Zdjęcia:
Agata Maziarz oraz Olena Storozhuk)
