Już po raz czterdziesty ósmy Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” trafi do artystów tworzących w dziedzinach sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej i tańca. Wyróżnienia otrzymają także badacze, popularyzatorzy oraz instytucje i organizacje dokumentujące i upowszechniające kulturę tradycyjną. Uroczysta gala odbędzie się w lipcu na Zamku Królewskim w Warszawie.
– Narodowy Instytut Muzyki i Tańca po raz kolejny ma zaszczyt być organizatorem gali Nagrody im. Oskara Kolberga, podczas której Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wręczy najważniejsze wyróżnienia w dziedzinie polskiej kultury tradycyjnej jej najwybitniejszym przedstawicielom – mówi Paula Lis-Sołoducha, dyrektor Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca. – Zgodnie z kilkuletnią tradycją już niebawem Zespół NIMiT wybierze się w miejsca, z których pochodzą tegoroczni Laureaci, aby bliżej ich poznać i przyjrzeć się ich pracy w możliwie najbardziej autentycznym otoczeniu. Efekty tych niezwykle inspirujących spotkań będzie można zobaczyć już niedługo na naszych stronach internetowych oraz podczas uroczystej gali na Zamku Królewskim w Warszawie.
Laureaci 48. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”:
■ w kategorii I dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego:
Zofia Nędza-Kubiniec – malarka na szkle, hafciarka, wykonawczyni strojów ludowych, poetka, córka poety Stanisława Nędzy-Kubińca. Założycielka zespołu „Leśniki”. Przez wiele lat prowadziła teatr ludowy, przygotowywała góralskie jasełka. Działaczka Związku Podhalan w Kościelisku (Kościelisko, woj. małopolskie, Podhale)
Ludgarda Sieńko – tkaczka, kontynuatorka tradycji tkactwa dwuosnowowego. Wypracowała własny styl. Jej tkaniny wyróżnia ciekawa kolorystyka, niesymetryczna kompozycja i ornamentyka. Starannie opracowuje sceny z życia wsi i przekłada je na język tkacki (Janów, woj. podlaskie, Podlasie)
Jan Szymański – solista, instrumentalista, skrzypek. W swoim repertuarze ma przede wszystkim oberki, kujawiaki, kujony i polki łowickie. Jest praktykiem łowickiego zwyczaju barabanienia podczas świąt religijnych (Albinów, woj. łódzkie, Łowickie)
Stanisław Wyżykowski – twórca lir korbowych, skrzypek, budowniczy instrumentów ludowych. Koncertował na wielu scenach w kraju i za granicą. Jego pasją jest budowa instrumentów. Zrekonstruował lirę korbową w Polsce, czym zapoczątkował odrodzenie tego instrumentu w naszym kraju (Krosno, woj. podkarpackie, Pogórzanie)
Czesława Samsel – koronkarka, twórczyni kwiatów z bibuły, palm, kierców. Zajmuje się także wyrobem pieczywa obrzędowego – „byśków” i „nowych latek”. Wykonuje hafty i misterne koronki, przędzie na krośnie i kołku (Zalesie, woj. mazowieckie, Kurpie)
■ w kategorii II dla Mistrza tradycji:
Kazimierz Marcinek – jeden z najwybitniejszych skrzypków starszej generacji w Rzeszowskiem. Kierował kilkoma kapelami, jednak najchętniej występuje jako solista. Jego styl określają charakterystycznie grane popisowe ozdobniki (Nockowa, woj. podkarpackie, Rzeszowszczyzna)
■ w kategorii III dla twórców za pisarstwo ludowe:
Florianna Kiszczak – tworzy wiersze i opowiadania, w których dominują tematy związane z kulturą ludową i religijną. W utworach prozatorskich opisuje wiejskie tradycje, w tym obrzędy, a także realia życia chłopskiego (Radzięcin, woj. lubelskie, Ziemia Biłgorajska)
■ w kategorii IV dla badaczy, naukowców i animatorów:
Wojciech Kowalczuk – etnograf, muzealnik. Autor wielu projektów badawczo-wystawienniczych z zakresu sztuki rękodzieła ludowego północno-wschodniej Polski. Specjalizuje się w badaniach nad tradycyjnymi rzemiosłami (Białystok, woj. podlaskie, Podlasie)
Jadwiga Parecka – animatorka życia społeczno-kulturalnego, autorka licznych publikacji na temat folkloru muzyczno-tanecznego, zwyczajów, gwary oraz kultury kulinarnej Górali Bukowińskich. Założycielka Zespołu Watra, Górali Czadeckich oraz Mała Watra (Brzeźnica woj. lubuskie, Grupa etnograficzna Górali Bukowińskich)
■ w kategorii V dla kapel ludowych:
Kapela Braci Adamczyków – kapela rodzinna Czesława i Jana Adamczyków. Obydwaj panowie grają na harmonii pedałowej i skrzypcach. W latach 1950–1980 tworzyli najsłynniejszą w okolicy kapelę weselną. Od lat 70. XX wieku Czesław Adamczyk zajmuje się renowacją harmonii trzyrzędowych i akordeonów. Po reaktywacji w 2013 roku kapela gra w składzie z Katarzyną Zedel na bębenku i barabanie (Szydłowiec, woj. mazowieckie, Ziemia Szydłowiecka)
■ w kategorii VI dla zespołów folklorystycznych:
Zespół Śpiewaczy z Łukowej IV – funkcjonuje od 1947 r. Jego członkinie korzystają
z bogatego repertuaru pieśni weselnych i innych, wykonując je z zachowaniem tradycyjnej emisji głosu, gwary i archaicznych melodii. Występują w tradycyjnych strojach biłgorajsko-tarnogrodzkich (Łukowa, woj. lubelskie, Ziemia Biłgorajska)
Zespół Pieśni i Tańca „Łastiwoczka” z Przemkowa – to potomkowie Łemków z Podkarpacia, którzy zostali przesiedleni na Dolny Śląsk w ramach Akcji „Wisła” w 1947 r. W repertuarze Zespołu, który powstał w 2000 roku, znajdują się wielogłosowe dawne pieśni zalotne, weselne, rekruckie i ballady (Przemków, woj. dolnośląskie, Dolny Śląsk)
■ w kategorii VII dla instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej:
Stowarzyszenie Muzyków Ludowych w Zbąszyniu – powstało w 1959 roku. Od początku działalności obejmuje opieką muzyków ludowych regionu zbąszyńskiego, chroni tradycje koźlarskie, propaguje muzykę ludową Regionu Kozła (Zbąszyń, woj. wielkopolskie, Ziemia Lubuska)
Towarzystwo Kulturalne im. Oskara Kolberga w Przysusze – jego działalność jest skierowana przede wszystkim na zachowanie i dokumentowanie kultury tradycyjnej regionu (obszar pogranicza opoczyńsko-radomskiego) poprzez doroczną organizację przeglądów folkloru – „Dni Kolbergowskie” (62 edycje). Towarzystwo realizuje projekty upamiętniające Oskara Kolberga i jego związki z Przysuchą oraz popularyzujące lokalną historię i kulturę (Przysucha, woj. mazowieckie, Ziemia Przysuska)
Po raz trzeci w ramach Nagrody im. Oskara Kolberga przyznana zostanie także nagroda specjalna dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez Mistrza Tradycji. W tym roku wyróżnienie powędruje do Lidii Biały (Świlcza, woj. podkarpackie, Rzeszowszczyzna) – doktorantki w Instytucie Muzykologii KUL oraz redaktorki Polskiego Radia Rzeszów, w którym prowadzi audycje z muzyką ludową. Lidia Biały jest założycielką Fundacji Iskry Tradycji i kształci kolejne pokolenia muzykantów. Obecnie pracuje z dwudziestoma uczniami, z których najmłodszy ma 4 lata. Wraz z Mistrzem – Kazimierzem Marcinkiem dbają o ciągłość przekazu muzyki ludowej i stylistyki wykonawczej.
■
Uroczyste wręczenie nagród podczas gali na Zamku Królewskim w Warszawie odbędzie się 12 lipca 2023 roku.
Wszyscy laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, a ponadto pamiątkowe dyplomy oraz nagrody finansowe ufundowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury ludowej
Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konkurs oraz gala realizowane są przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Fundatorami nagród finansowych są: Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce ustanowione w 1974 roku. Jej patronem jest Oskar Kolberg (1814–1890), polski etnograf, folklorysta i kompozytor.
Więcej informacji o nagrodzie oraz jej dotychczasowych laureatach z lat 1974–2022 można znaleźć na stronach nimit.pl oraz www.nagrodakolberg.pl.
O Narodowym Instytucie Muzyki i Tańca
Narodowy Instytut Muzyki i Tańca realizuje projekty twórcze, wydawnicze, naukowe i stypendialne. Tworzy nowe standardy współpracy artystów i instytucji. Prowadzi takie projekty jak: Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”, Przestrzenie Sztuki, Koryfeusz Muzyki Polskiej, Międzynarodowy Konkurs Muzyki Polskiej czy PolandDances. Zespół Instytutu codziennie dba o to,
by polscy muzycy i tancerze mogli się stale rozwijać i prezentować swoje dokonania nie tylko w kraju, ale i za granicą. https://nimit.pl/ Wszystkie zadania finansowane są w ramach działalności bieżącej Instytutu z dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Źródło informacji:
– materiały przesłane przez organizatorów
