Budowa liry korbowej [2020]

Jan Malisz jest muzykiem, multiinstrumentalistą, twórcą instrumentów, pasjonatem muzyki tradycyjnej, rzeźbiarzem, stolarzem, cieślą. Przygodę z muzyką tradycyjną rozpoczął już w dzieciństwie słuchając matki, która bardzo lubiła śpiewać. Pierwszych lekcji gry na instrumentach udzielał mu ojciec (ur. 1919), który w latach międzywojennych grał już na skrzypcach. Po wojnie na skutek wypadku i złamania ręki nie powrócił do gry na tym instrumencie, ale zamienił go na mandolinę. Pierwszym instrumentem, na którym zaczął grać, była mandolina. Drugi instrument, na którym zaczął grać, Była to harmonia klawiszowa dwudziestocztero basowa, na której również ojciec nauczył go wielu melodii. Potem były kolejne instrumenty, na których uczył się grać: gitara, harmonijka ustna, fujarka, bęben, skrzypce, heligonka (wszystkie te instrumenty były w domu). Wyrastałem w atmosferze muzykującej rodziny gdyż całe jego rodzeństwo grało na różnych instrumentach. W późniejszym czasie, zaczął kolekcjonować instrumenty na których jednocześnie grał. Doszły: kontrabas, akordeon klawiszowy i guzikowy, klarnet, saksofon, cytra. Jednak to nie wystarczało, zaczął więc budować własne instrumenty: lirę korbową, skrzypce, basy, lutnię, cytarę, moraharpę, sukę biłgorajską, fidele o różnych wymyślonych przez siebie kształtach, fujarki otworowe i bez otworów, bęben obręczowy, baraban. Wszystkie instrumenty tworzył z potrzeby grania na nich. Jest samoukiem, budowy instrumentów uczył się sam, a początkiem tej przygody była rekonstrukcja starych skrzypiec należących do ojca, które zachowały się w stanie szczątkowym do lat 80 XX wieku. Wskazówek, co do budowy liry korbowej, udzielił mu p. Stanisław Wyżykowski, prekursor i pierwszy odtworzyciel tego instrumentu w kraju. Obecnie w swym warsztacie tworzy instrumenty takie jak: lira korbowa, skrzypce, basy, lutnia, cytara, moraharpa, suka biłgorajska, fidele o różnych wymyślonych przeze mnie kształtach, fujarki otworowe i bez otworów, bęben obręczowy, barabany, skrzypce trąbkowe (skrzypce Stroha). Są to instrumenty z różnych epok i regionów. Oprócz nich trzeba jeszcze wymienić kolejne: harfa, lira szarpana, lutnia, cytara, skrzypuszki (instrumenty eksperymentalne z wykorzystaniem puszek metalowych, jako części rezonujących). Cechą indywidualną niektórych wykonywanych prze Jana Malisza instrumentów są zdobienia, reliefy, główki itp. Dotychczas wykonał prawie 30 korbowych oraz dziesiątki (jeśli nie setki) innych instrumentów od tradycyjnych po ekperymentalne. Oprócz wykonywania instrumentów, Jan Malisz wykonuje muzykę tradycyjną w kapeli razem ze swoją rodziną – jest to Kapela Maliszów. Współuczestniczy też w innych projektach muzycznych oraz jest nauczycielem. Jest propagatorem oraz nośnikiem tradycji muzycznych swego regionu.

Przemysław Kwiatkowski rolnik i inżynier systemów komputerowych. Zawodowo zajmuje się
informatyką. Od 7 lat mieszka na wsi pod Legnicą gdzie zajmuje się pracą w ogródku, mini sadzie, wytwarzaniem tradycyjnych specjałów kuchni polskiej (wędzonki, nalewki, przetwory) oraz grą na instrumentach strunowych (choć nie tylko) i majsterkowaniem.

Projekt instrumentu – pobierz plik:

Mistrz: Jan Malisz
Uczeń: Przemysław Kwiatkowski
Rok: 2020

Projekt zrealizowany w ramach programu „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych” prowadzonego przez Instytut Muzyki i Tańca.