Projekt budowy basetli kurpiowskiej (maryny) autorstwa Patrycji Kuczyńskiej powstał w ramach IV edycji programu Instytutu Muzyki i Tańca „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych”.
Indywidualne warsztaty budowy basetli z udziałem Patrycji Kuczyńskiej – ucznia i Andrzeja Staśkiewicza – mistrza odbyły się w okresie od 5 stycznia do 30 czerwca 2015 roku w warsztacie mistrza w Kadzidle.
Na Kurpiach Zielonych basetla była jednym z instrumentów podstawowego składu kapeli ludowej. Jak podaje kurpiowski etnograf Adam Chętnik, basetla zwana była na tym terenie również maryną. Najwięcej używano tego instrumentu w latach 1860-1890. W czasie pierwszej wojny światowej zanikł niemal całkowicie [A. Chętnik „Instrumenty muzyczne na Kurpiach i Mazurach”, 2 Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1983 r.]. Obecnie można stwierdzić, że instrumentu tego nie ma w żadnym składzie kapel ludowych na terenie Kurpiowszczyzny. Został wyparty przez harmonię pedałową, która obecnie jest instrumentem identyfikowanym z muzyką kurpiowską. Taka sytuacja zubaża i upraszcza kulturę muzyczną tego regionu. Co ważne podkreślenia, w trzyosobowym składzie kapeli ze skrzypcami, basetlą i bębenkiem możliwe jest odtworzenie dawnego sposobu gry. Podczas gdy trudne jest to używając instrumentów o stroju temperowanym. Powrót basetli jako instrumentu rytmicznego podkreśliłby dolne rejestry w muzyce kurpiowskiej. Równałby się to z rekonstrukcją XIX wiecznego folkloru muzycznego tego regionu. Dla przykładu: obecnie na tym terenie są znane i powszechnie grane tylko dwie melodie powolniaków, natomiast O. Kolberg zapisał ich kilkanaście.
Andrzej Staśkiewicz – zajmuje się rzeźbą w drewnie oraz budową ludowych instrumentów muzycznych od 2000 roku. Zaczynał od pasterskich, np.: ligawy, fujarki, trąby zwijane z kory wierzby, gwizdki i różnego rodzaju narzędzia dźwiękowe np.: kołatki, grzechotki, diabelskie skrzypce. W swoim dorobku ma budowę kilku skrzypiec, z których jedne trafiły do zbiorów Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu. Kolejne natomiast do dyrektora Filharmonii Narodowej Antoniego Wita. Z czasem kolekcja powiększyła się o rekonstrukcję historycznych instrumentów takich jak: rebek, fidel płocka, surdynka (skrzypce kieszonkowe), suka biłgorajska, moraharpa (skrzypce klawiszowe), lira korbowa. Występuje na scenach grając na własnoręcznie wykonanych instrumentach. Prowadzi warsztaty dla młodzieży dotyczące rzeźby i instrumentów. Ściśle związany ze środowiskiem muzyki tradycyjnej. Bierze udział w różnych imprezach i warsztatach organizowanych m. in. przez Fundację Wszystkie Mazurki Świata, Dom Tańca, Stowarzyszenie Trójwiejska. Co roku bywa na Targowisku Instrumentów w Warszawie oraz w Kazimierzu Dolnym.
Patrycja Kuczyńska – z wykształcenia i zamiłowania jest etnografem i dyplomowanym instruktorem tańca ludowego. Jej pasją jest dzielenie się bogactwem polskiej kultury ludowej. Realizuje ją jako animator ludowych zabaw dziecięcych w szkołach, przedszkolach, domach kultury i muzeach. Także jako instruktor tańca dla dorosłych na różnego rodzaju warsztatach współpracując z Mazowieckim Instytutem Kultury, Stowarzyszeniem Dom Tańca i Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Gra na basetli w trzyosobowym składzie o nazwie Kapela Pauli Kinaszewskiej, która została powołana, aby przywrócić najbardziej autentyczne brzmienie muzyki tradycyjnej.
Mistrz: Andrzej Staśkiewicz
Uczeń: Patrycja Kuczyńska
Miejsce: Kadzidło
Dokumentacja: Patrycja Kuczyńska, Andrzej Staśkiewicz
Rok: 2015
Projekt instrumentu – pobierz plik:
Projekt zrealizowany w ramach programu Instytutu Muzyki i Tańca „Szkoła mistrzów budowy instrumentów ludowych”
Źródło informacji:
– materiały przekazane przez Instytut Muzyki i Tańca
