Heligonka przywędrowała na południe Polski w XIX wieku z głębi ówczesnych Austro-Węgier. Instrument szybko zadomowił się zwłaszcza na terenie Beskidu Żywieckiego, gdzie do czasów międzywojennych heligonka stała się równie popularna, jak w Czechach i na Słowacji, zarówno jako instrument solowy, jak i ważny składnik kapel góralskich.
Wesoły dźwięk heligonki towarzyszył zarówno zapustom i biesiadom, jak i obrzędom związanym z okresem kolędowym, w tym barwnym korowodom przebierańców podczas tzw. Dziadów żywieckich. Mieszkańcy Żywiecczyzny dbają o podtrzymanie tradycji i popularyzację gry na heligonce. Organizowane są konkursy i przeglądy (m.in. w Węgierskiej Górce „Zagrojcies nom heligonki”), a w styczniu i lutym heligoniści towarzyszą grupom kolędniczym podczas imprezy folklorystycznej „Gody Żywieckie”.
Z tym instrumentem szczególnie popularnym w Beskidzie Żywieckim, zapozna nas specjalista gry na tym instrumencie Czesław Pawlus. W filmie towarzyszy mu przedstawiciel najmłodszego pokolenia heligonistów – Kamil Pawlus.
Realizacja: Maciej Stasiński (www.watra.pl)
Produkcja: Instytut Muzyki i Tańca, Warszawa 2016 r.
„Instrumenty z duszą” to cykl krótkich filmów edukacyjnych o tematyce muzycznej, przedstawiających polskie instrumenty ludowe. Ich zadaniem jest przybliżenie najważniejszych informacji o budowie instrumentów, sposobie ich wytwarzania, ich historii i funkcji w kulturze oraz o dawnej i obecnej praktyce wykonawczej. W roli narratorów występują znani muzycy, którzy oprócz barwnych opowieści o instrumencie, w mistrzowski sposób prezentują również ich walory brzmieniowe.
Cykl filmowy „Instrumenty z duszą” to kontynuacja działań zapoczątkowanych przez Instytut Muzyki i Tańca w Roku Kolberga, w tym działalności Pracowni Muzyki Tradycyjnej i budowy strony internetowej „Polskie ludowe instrumenty muzyczne”.
Filmy posiadają polską i angielską wersję językową.
Zobacz:
– Materiały Instytutu Muzyki i Tańca
youtube IMITpolska,
www.imit.org.pl/materialy
– portal „Polskie ludowe instrumenty muzyczne” (opisy i zdjęcia złóbcoków z największych polskich kolekcji muzealnych)
www.ludowe.instrumenty.edu.pl
– Tradycje Muzyczne – blog
http://blog.tradycjemuzyczne.akademiakolberga.pl/
